اختلال وسواس فکری و عملی (OCD) چیست؟ | انواع وسواس و علت آن

تعریف اختلال وسواس فکری و عملی (OCD)

یکی از مشکلاتی که خیلی از افراد با آن مواجه می شوند وسواس فکری و عملی یا وسواسی-جبری (OCD) است. در نگاه اول، وقتی ما اسم وسواس را می شنویم اولین چیزی که در ذهنمان نقش می بندد شستن مدام دست ها یا زیاد تمیز نگه داشتن محیط است. اما آیا وسواس به همین چیز ها محدود می شود؟ ما در این مقاله آکادمی روانشاسی راه شناس سعی خواهیم کرد تا انواع وسواس را بشناسیم، عامل آن ا بررسی کنیم و در انتها راه حل های درمان آن را مطرح کنیم. پس تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

وسواس چیست؟

فکر کنید برای خرید به فروشگاهی رفتید. وقتی ماشینتان را پارک می کنید و به سمت فروشگاه راه می افتید در میانه راه دچار تردید می شوید که آیا در ماشین را بسته اید یا نه؟ این استرس و اضطراب ناشی از افکار را به طور خلاصه و کلی وسواس می گویند. به عبارت دیگر وسواس استرسی است که مدام در مورد یک موضوع تکرار می شود. تا حدی که تکرار آن بسیار عذاب آور و رنج آور خواهد بود.

آیا همه ی وسواس ها بد و غیرمفید هستند؟

تفاوت عمده ی آدم با سایر موجودات خداوند در قدرت تفکر او نهفته شده است. به عبارت دیگر انسان با فکر کردن می تواند مسائل را از یکدیگر تمایز دهد. این عاقبت اندیشی ها گاه خیال پردازی است و گاه با منطق. خیال پردازی معمولا ارزش آنچنانی ندارد ولی افکاری که از روی منطق باشند بسیار مهم و ارزشمند هستند و حتی می توانند جلوی ضرر دیدن ما را بگیرند. در هر صورت خیال پردازی ها نیز می توانند با عقل کنترل شوند.

تکرار و تصور مدام باعث پریشانی اعصاب می شود

گمان کنید یک ماهیتابه را می شورید. بعد از چندین بار شست و شو باز هم ممکن است به نظر برسد که هنوز چرب است و کامل تمیز نشده در حالی که ما به اندازه ی کافی آن را شسته ایم.گاهی بعضی چیزها مانند ماهیتابه ای که مثال زدیم ذاتا چرب هستند. این اتفاق در مورد مرغ و خون نیز می افتد. یعنی ما هر چه مرغ را می شوریم باز هم خون دارد. این اتفاق هم به خاطر ذات گوشت مرغ است. از طرف دیگر شنیدن مدام نظرات اشتباه در تصمیم گیری ما تاثیر می گذارد. اجازه دهید با یک مثال توضیح دهم:

وقتی مدت ها جلوی آینه به خود خیره شده ایم عیب هایی می بینیم که وجود ندارند. یا اگر در یک روز چند نفر به ما در مورد مشکلی که نداریم بگویند فکر می کنیم که شاید چنین مشکلی در ما به وجود آمده است. این همان تاثیر حرف ها و تصورات اشتباه در ماست.

انواع مختلف وسواس

برای درمان وسواس باید ابتدا نوع وسواس را تشخیص دهیم ، پس باید ابتدا انواع مختلف وسواس را بررسی کنیم.

1) وسواس فکری – عملی

در این نوع وسواس فکری به سر فرد میزند که در نهایت او را مجبور به عمل میکند تا افکار خود را متوقف کند.

انواغ وسواس فکری عملی عبارت است از:

2) وسواس ظاهر صورت و بدن و بدریخت انگاری

در این نوع وسواس فرد دائم روی خود عیب میگذارد، بیش از حد جلوی آینه است، خود را دائما با دیگران مقایسه میکند یا رفتار های افراطی مثل آرایش غلیظ یا عمل های متعدد  پرریسک انجام میدهد.

3) وسواس اختلال مو کندن

در وسواس موکنی فرد دائما در حال کندن موی سر، صورت و بدن خود است تا جایی که ممکن است آثار اینکار بر روی پوست و مو مشهود باشد.

4) وسواس احتکار و دور ریز نداشتن

افرادی که همه چیز را نگه میدارند حتی چیزهایی که بدرد نمیخورد و کاربردی ندارد تا جایی که اطراف خود را بسیار شلوغ میکند و نظم زندگی و محیط مختل میشود دچار وسواس احتکار و دور ریز نداشتن هستند.

5) وسواس پوست و ناخن کندن

این افراد که این وسواس را دارند همیشه پوست های برآمده و اضافه پوست سر و بدن خود را میکنند یا به جویدن ناخن مشغول هستند.

6) وسواس کارهای زیان بار و جنون آمیز

مثلا جنون آتش زدن ، جنون ضربه زدن ، جنون دزدی و … به طور کلی شخص کارهای پرخطری را بدون فایده و تنها از اجبار و عدم کنترل افکار خود انجام میدهد.

علائم اختلال وسواس فکری و عملی اجباری (OCD)

علل و دلایل این وسواس ها کدامند؟

مانند خیلی از بیماری های روانی دیگر این وسواس ها هم ممکن است به علت ژنتیکی باشند. اما نحوه ی تربیت نیز بسیار در شکل گیری این اختلال تاثیر گذار است. تربیتی که مدام از کودک بهترین را می خواهند. تربیتی که به جای حامی بودن منتقد او هستید. این نوع تربیت باعث کمالگرایی مفرط شده و افراد را آزار می کند.

به طور کلی میتوان گفت:

دلایل وارثتی و ژنتیکی: معمولا افرادی که بستگان درجه یک وسواسی دارند احتمار بیشتری برای درگیری با اختلال وسواس نسبت به سایرین دارند.

شیوه ی تربیت فرد در کودکی: عوامل محیطی بسیاری در این مساله تاثیر گذار است مانند:

راه های درمانی اختلال وسواس OCD کدامند؟

به طور کلی دو روش درمان وسواس OCD داریم:

تمرین رفتاری و شناخت درمانی: خود فرد با مطالعه و تحقیق به ریشه های رفتاری خود پی ببرد یا با مراجعه به درمانگر و مشاور به بررسی ریشه افکار و استرس های خود میپردازد و راهکارهای متناسب با اختلال خود را بکار میگیرد.

دارو درمانی برای وسواس: در برخی از انواع اختلافات وسواس نیاز به مصرف دوره ای دارو با مشورت و توصیه روانپزشک میباشد.

یکی از بهترین راه حل ها غذای مناسب خوردن است. غذای مناسب می تواند بسیار در روحیه ی ما تاثیر بگذارد. مورد بعدی معاشرت با آدم هاست. معاشرت کردن باعث می شود تا ما بتوانیم با افراد دیگری ارتباط داشته باشیم. دیدن زندگی دیگران می تواند به ما کمک کند. مو.رد بعدی خود شناسی و آگاهی داشتن است. هر چه بهتر در مورد مشکلمان اطلاعات داشته باشیم بهتر می توانیم با آن کنار بیایم.جهان بینی خود را درست کنیم و خود را محدود نکنیم. اگر هیچ کدام از این موارد کار ساز نبودند می توان به درمانگر و دارو درمانی رو آورد. اما در آن زمان هم رعایت این نکات ارزشمند و مهم هستند.

نتیجه گیری نهایی راهشناس در مورد اختلال وسواس فکری و عملی او سی دی

ما در مقابله با مشکلات و اختلالات سه نوع وظیفه داریم:

ما برای اینکه بتوانیم در کنترل اختلال خود موفق باشیم نیاز است که مواردی را با مطالعه و یا مشاوره از متخصصان این زمینه بدانیم و آنها را رعایت کنیم. از اینکه با ما همراه بودید سپاسگزارم.