اعتیاد به اینترنت، فضای مجازی و گوشی موبایل و اهمیت درمان این موضوع باعث شد در مجموعه راهشناس به بررسی این موضوع بپردازیم. در جامعه ما قشر زیاد جوانان و از طرفی جذابیت فضای اینترنت، باعث شده مسئله اعتیاد به اینترنت بیشتر دیده میشود. اعتیاد در مجموع از عادت میآید. یعنی یک رفتار پیوستهای که در یک بازه زمانی نسبتا طولانی انجام داده میشود. وقتی یک رفتار بیش از حد انجام داده شود و به فرد آسیب برساند و یا وقت او را بگیرد از لفظ اعتیاد استفاده میکنیم.
اعتیاد به اینترنت چه علائمی دارد؟
قبل از هرچیز باید بفهمیم اعتیاد به اینترنت داریم یا نه؟ مهمترین علائم و نشانه هایی که اعتیاد به اینترنت دارد موارد زیر است:
- بی دلیل و بی فایده به سراغ گوشی و اینترنت میرویم
- کنترل و مدیریتی بر این اوضاع و مدیریت زمان نداریم
- اگر گوشی و اینترنت در دسترس نباشد، استرس و اضطراب داریم
- اگر از زمان صرف شده خود را حساب کنید میبینید که اتلاف وقت بسیار زیادی دارید
علل ایجاد اعتیاد به اینترنت چیست؟
علت اصلی اعتیاد به اینترنت جذابیت فضای اینترنت است. فضای جذاب اینترنت قشرهای مختلف جامعه، بزرگسالان، کودکان و به ویژه جوانان را جذب خود میکند. اما از دلایل اساسی اعتیاد به اینترنت این است که تاثیر فضای مجازی بر زندگی ما خیلی زیاد است. برای مثال: داشتن ایمیل یکی از تاثیراتی است که فضای مجازی بر زندگی ما گذاشته است. ایمیل یکی از اصلیترین ویژگیهای فضای مجازی است. اگر توجه کرده باشید هنگام افتتاح حساب بانکی، در فرمی که پر میکنید یک قسمت برای نوشتن آدرس ایمیل هست. یا در ۹۰ درصد از فرمهایی که پر میکنید نوشتن آدرس ایمیل از اصلیترین قسمتهای فرم است. یا حتی دانشجویان باید حتما یک حساب ایمیل داشته باشند تا از آن طریق با اساتید خود ارتباط برقرار کنند.
فضای مجازی در کارهای روزمره ما نیز تاثیر مستقیم دارد. برای مثال؛ تقریبا تا چند سال پیش وقتی رستوران میرفتیم یک منو روی میز قرار داشت. اما الان اغلب رستورانها روی میزهای خود یک QR کد قرار دادهاند تا به صورت آنلاین مشتری منو را مشاهده کند و سفارش غذای خود را بدهد. با این شرایط نمیتوان گفت که فضای مجازی چون اعتیاد آور است باید نباشد. چرا که کاربردهای مثبتی دارد که روزمره بر زندگی ما تاثیر گذار است.
اما هر چیز خوبی در بطن خود اتفاقات بدی هم دارد. استفاده افراد از اینترنت فضای مجازی مشخص میکند که استفاده از اینترنت مفید است یا خیر. تاثیرات اجتماعی فضای مجازی که پیشتر گفتیم انسانها را به سمت فضای مجازی برد. اما افراد نباید از این فضا به طور نامناسب استفاده کنند.
مهمترین علت های اعتیاد به اینترنت
اعتیاد به اینترنت دلایل زیادی دارد ولی مهمترین علت های آن به شرح زیر است:
اهمال کاری: ممکن است اعتیاد به گوشی از اهمال کاری و تنبلی و عقب انداختن کارها شروع شده باشد و به مرور تبدیل به عادت میشود
مشکلات روحی و روانی: دغدغه داشتن و مشکلات روحی ممکن است دلیلی شود که برای فرار از آن به اینترنت پناه ببرد.
معیار های اشتباه اجتماعی: تایید گرفتن یا اصطلاحا لایک گرفتن از دیگران در دنیای مجازی اگر تبدیل به ارزش و هدف شود اعتیاد به اینترنت را به همراه دارد.
فرار از خود واقعی: بخاطر ماهیت اینترنت شما میتوانید در ظاهر و ویترین زندگی یک شبه به چیزی تبدیل شوید که آرزویش را داشتید و یک تصویر غیر واقعی از خود نشان دهید
عزت نفس پایین: از نظر شخصیتی ممکن است شما درگیر اعتیاد های گوناگونی باشید و زمینه شخصیتی اعتیاد برای شما فراهم باشد.
خجالتی و منزوی بودن: خجالت کشیدن و مشکل داشتن در ایجاد ارتباطات در دنیای واقعی ممکن است باعث وابستگی بیش از حد به ارتباطات مجازی و اینترنت شود.
اعتیاد به اینترنت چه ریشههای روانشناسی میتواند داشته باشد؟
یک بخشی از این ریشهها بیکار بودن خود فرد است. وقتی افراد برای کارهای خود برنامه ریزی نداشته باشند، هنگام استفاده اینترنت متوجه گذر زمان نخواهند شد و به همین علت ساعتها را در این فضا سپری خواهند کرد. اما اگر یک برنامه زمانبندی شده داشته باشند میتوانند مدت زمانی را که در فضای مجازی یا اینترنت هستند را مدیریت کنند.
بخش دیگر آن مربوط میشود به این که فرد قصد دارد در زمینه کاری، درسی و… خود پیشرفت کند یا از یک فرد مشهوری تقلید کند یا آن را الگو خود قرار دهد. یا مثلا در زمینههای سرگرمی دنبال یک بازیگر یا خواننده است که آن را الگو خود قرار دهد. وقتی فرد به طور پیوسته به دنبال شخصی است که از او الگو برداری کند یا تحت تاثیر او قرار بگیرد، جدای از این که به این فضا اعتیاد پیدا میکند، او دیگر نمیتواند یک شخصیت واحدی داشته باشد.
تصویر غیر واقعی ساختن از خود
برای این که بهتر این موضوع را درک کنید با شرح یک مثال این مورد را بررسی میکنیم. اکثر مردم یا دوست و آشناهایمان تصاویری را از زندگی خود در صفحه اینستاگرامشان به اشتراک میگذارند که خود واقعیشان نیستند. اما از زندگی خود یک روش تفکر و یک سبک زندگی کاری را به اشتراک میگذارد که اصلا متعلق به او نیست. یعنی این فرد ذات متفاوتی نسبت به چیزهایی که در پیج خود قرار میدهد دارد. معمولا این افراد از زندگی حقیقی خود عقب میمانند.
داشتن معیارهای اشتباه
گاهی اوقات افراد معیارهای اشتباهی دارند. برای مثال گاهی معیار افراد این است که یک پستی را که هیج ربطی به محتوای پیج آنها ندارد را صرفا به خاطر این که تعداد لایکهایشان افزایش یابد منتشر می کنند. معمولا افرادی که اینگونه رفتار میکنند در دنیای واقعی کمبود عاطفه و توجه دارند به همین علت سعی دارند در فضای مجازی این کمبود عاطفه را با گرفتن لایک و کامنت زیاد جبران کنند. در واقع یک بخشی از اعتیاد به اینترنت این است که فرد در دنیای واقعی هیج دستاوردی ندارد و کسی او را تائید نمیکند . به همین علت جذب فضای مجازی میشود و کم کم به آن اعتیاد پیدا میکند. بخش دیگر اعتیاد به اینترنت، نداشتن سرگرمی است. اگر فرد اهل معاشرت کردن نباشد و هیج سرگرمی برای خود نداشته باشد، برای این که روز خود را سپری کند به فضای مجازی روی میآورد.
بخش دیگر اعتیاد به اینترنت افراد به درونگرا بودن آنها برمیگردد. فرد درونگرا در دنیای واقعی با کسی معاشرت نمیکند و سرگرمی ندارد. اما در داخل پیج خود کلی عکس، متن و دلنوشته دارد. این رفتارها میتواند از عوامل اعتیاد به اینترنت باشد.
همانطور که گفتیم اعتیاد به اینترنت به خاطر اهمال کاری و بیبرنامگی و فرار از مسئولیت افراد است. اما یک بحث دیگری که وجود دارد این است که؛ طرف میخواهد در دنیای غیر واقعی دیده شود. یا این که طرف خود کم بین است یعنی عزت نفس پائینی دارد. یعنی طرف اعتماد به نفس این که در برخی موقعیتها قرار بگیرد را ندارد. اما در فضایی مانند اینستاگرام به صورت عکس و فیلم آن موقعیتها را مشاهده میکند و خودش را در این موقعیتها تصور میکند. کم کم به این رفتار خود اعتیاد پیدا میکند. درواقع ارتباط حسی این افراد با دنیای واقعی قطع میشود و فقط در خیالات خود زندگی میکنند.
انواع اعتیاد به اینترنت
بازیهای آنلاین، استفاده از اپلیکشینها و یا حتی خریدهای اینترنتی یا ارتباط جنسی به صورت آنلاین میتواند اعتیاد آور باشد. اگر هر کدام از این موارد به صورت افراطی استفاده شوند میتوانند منجر به اعتیاد شوند. از طرفی دیگر اپلیکشنهایی که هوش مصنوعی دارند، مانند یوتیوب یا اینستاگرام که میتوانند علایق و سلایق افراد را به آنها نشان دهند بیشتر افراد را جذب خود میکنند.
نوع دیگر اعتیاد به اینترنت مربوط به اعتیاد به داشتن اطلاعات زیاد است. مثلا فردی در زمینه علمی بیش از حد به دنبال اطلاعات است. پیدا کردن اطلاعات بیش از حدی که کاربردی برای شخص ندارد. همانطور که واضح است شخص برای گردآوری این اطلاعات وقت زیادی را در اینترنت گذرانده است. همین امر منجر به اعتیاد فرد به اینترنت میشود.
شایع ترین نوع های اعتیاد به اینترنت
- اعتیاد به شبکه های اجتماعی
- اعتیاد به بازی های انلاین
- اعتیاد به محتوای جنسی و خودارضایی
- اعتیاد به قمار و شرط بندی
- اعتیاد به خرید های اینترنتی
- اعتیاد به اطلاعت زیاد و بیهوده
اثرات منفی اعتیاد به اینترنت
اعتیاد به اینترنت هماطور که پیشتر گفتیم دلایل متفاوتی داشت از جمله آنها استفاده بیش از حد از اپلیکیشنها، بازیها، خریدهای اینترنتی و… . این عوامل میتواند افراد را از زندگی واقعی خود دور کند، و باعث ضعف اعتماد به نفس ، همچنین احساس تنبلی، بیخیالی و اهمال کاری در افراد ایجاد کند.
از اثرات منفی دیگر فضای اینترنت میتوان به پیگیری بیش از حد افراد به یک اخبار یا یک موضوعی اشاره کرد. برای مثال شرکت اپل ماه دیگه میخواهد یک گوشی جدیدی را رونمایی کند. برخی افراد از شش ماه قبل در اینترنت اخبارهای آن را دنبال میکنند تا متوجه شوند چه گوشی قرار است رونمایی شود. چه ویژگیهایی خواهد داشت و… . بعد از رو نمایی همین افراد هر روز خبرهایی از این گوشی را دنبال میکنند که مربوط میشود به قیمت و کیفیت و رضایت مشتریان. بعد از چند ماه افراد فیلمهایی را از افرادی دنبال میکنند که این گوشی را خریداری کردهاند. این روند همان کسب اطلاعات بیش از حدی است که پیشتر آن را بررسی کردیم. این رفتار میتواند منجر به اعتیاد در افراد شود. درواقع زمانی که دلیل قانع کنندهای برای یک رفتار وجود نداشته باشد اعتیاد به وجود میآید.
عوارض کلی اعتیاد به اینترنت
- عقب ماندن از زندگی و کار ها و اهداف خود
- افسردگی و مشکلات روحی
- مشکلات ارتباطی و اجتماعی
- مشکلات جسمی ناشی از عدم تحرک یا عادت های ناسالم جنسی
سخن پایانی راهشناس در مورد اعتیاد به اینترنت
اعتیاد به اینترنت تاثیر های مثبت و منفی زیادی در روند زندگی افراد دارد.پس قبل از استفاده از اینترنت باید فرهنگ استفاده از آن را بیاموزیم .استفاده درست از اینترنت می تواند مزایای زیادی نیز به دنبال داشته باشد. برای مثال هم اکنون استفاده از اینترنت برای آموزش باعث شده افراد زیادی به صورت رایگان از دوره های آموزشی زیادی بهره مند شوند. برنامه ریزی درست برای استفاده از فضای مجازی می تواند به افراد برای جلوگیری از اعتیاد به اینترنت کمک کند.
هیچ دیدگاهی نوشته نشده است.